Voorwoord van het college | Jaarverslag 2022

Geachte gemeenteraad,

Hierbij bieden wij u de jaarstukken aan over het jaar 2022.

De Jaarstukken

In de Begroting 2022 heeft de raad kaders gesteld: u gaf aan welke plannen er in 2022 gerealiseerd moesten worden en hoeveel middelen u daarvoor beschikbaar stelde. In deze jaarstukken geeft het college aan wat er van die plannen is gerealiseerd in het afgelopen jaar. Wij gaan daarbij enerzijds in op de beleidsdoelen en activiteiten in de verschillende programma’s; dat is het jaarverslag. Anderzijds leggen wij verantwoording af over hoe de budgetten zijn besteed en hoe de gemeente er financieel voor staat; dat is de jaarrekening.

De wettelijke basis voor het samenstellen van de jaarstukken ligt in artikel 197 van de Gemeentewet: het college legt aan de raad over elk begrotingsjaar verantwoording af over het door hem gevoerde bestuur, onder overlegging van de jaarrekening en het jaarverslag. De regels uit het ‘Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten’ (BBV) hebben we ook in acht genomen.

Sluitstuk van het jaar 2022

De Jaarstukken zijn het slotdocument van de planning en controlcyclus van 2022. Startpunt van die p&c-cyclus was de Kadernota 2022-2025, gevolgd door de Begroting 2022 en meerjarenraming 2023-2025. Met het vaststellen van die documenten bepaalde u in hoofdlijnen wat er in 2022 moest gebeuren en hoeveel middelen daarvoor beschikbaar waren. Daarmee gaf u kaders voor ons college. In 2022 hebben wij u via een Eerste Bestuursrapportage (over de periode tot 1 mei) en een Tweede Bestuursrapportage (over de periode tot 1 oktober) op de hoogte gehouden van de voortgang van het beleid en de financiële stand van zaken. Daarmee had u de gelegenheid tussentijds bij te sturen. Met de Jaarstukken 2022 wordt de cyclus voor 2022 afgerond. Daarmee stellen wij u in staat invulling te geven aan uw controlerende rol.

Afronding van een coalitieperiode én start van een nieuwe periode

De Begroting 2022 was een doorvertaling van het vorige coalitieprogramma “Samen bouwen aan Ruimte voor de Samenleving”. Omdat we wettelijk verplicht zijn om de jaarstukken op dezelfde manier op te zetten als de begroting van dat jaar, vindt u in deze jaarstukken voor de laatste keer nog de ‘oude’ doelstellingen, voorgenomen activiteiten en vormgeving terug. Deze jaarstukken vormen daarmee het allerlaatste verantwoordingsdocument van deze bestuursperiode.

Na de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022 presenteerden de SGP, het CDA en de VVD op 29 april 2022 het nieuwe coalitieakkoord 'Zorgzaam - Duurzaam - Koersvast'. Hierin zijn de voornemens, prioriteiten en doelstellingen voor de periode 2022-2026 vastgelegd. Dit coalitieakkoord is uitgewerkt in nieuwe doelstellingen en voornemens in de Begroting 2023, maar ook in nieuwe activiteiten in het lopende jaar 2022. In deze jaarstukken vindt u die activiteiten terug onder het kopje ‘Waaraan hebben we in 2022 ook gewerkt’ onder elk programma.

Het jaar 2022 verliep (opnieuw) anders dan voorzien in de begroting

Het jaar 2022 is in verschillende opzichten anders verlopen dan we hadden verwacht toen we de Begroting 2022 aan u voorlegden. Waar het jaar nog begon met een harde lockdown vanwege COVID-19, werd het coronanieuws al gauw overvleugeld door de inval van Rusland in Oekraïne en de ongekende vluchtelingenstroom die vervolgens op gang kwam. In de loop van het jaar vervielen steeds meer coronamaatregelen, maar kreeg de samenleving te maken met een sterke inflatie en forse prijsstijgingen voor onder andere energie, grondstoffen en levensmiddelen.

Voor de gemeente betekende dit opnieuw een jaar waarin de prioriteiten gaandeweg verschoven en er activiteiten zijn uitgevoerd die niet voorzien waren in de begroting. Deze ongeplande activiteiten vindt u in deze jaarstukken onder alle begrotingsprogramma's terug onder het kopje 'Waaraan hebben we in 2022 ook gewerkt?'.

Ondanks dat is er veel gerealiseerd in 2022

In de programmaverantwoording in het jaarverslag gaan we uitgebreid in op de voornemens, de voortgang daarvan en de ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan. Mede als gevolg van de bereidheid die de raad heeft gehad om tijdelijke middelen beschikbaar te stellen voor de ambtelijke organisatie, is in dit jaarverslag goed terug te zien dat er in 2022 een hoop werk verzet is. Een aantal resultaten uit 2022 willen we hier expliciet kort noemen, zonder andere resultaten tekort te doen.

Gemeente en samenleving hebben een veilige plek geboden aan vluchtelingen, onder andere in de weeshuizen die op uitnodiging van stichting Ruth werden gehuisvest de voormalige Isandraschool en een groot aantal particuliere opvanglocaties.
Na een ransomware-aanval bij de gemeente Buren hebben wij onze inwoners geïnformeerd en een aantal van hen een nieuw identiteitsbewijs verstrekt om misbruik te voorkomen.
Er is ingezet op preventie en voorlichting rond alcohol, roken en blowen door lessen op scholen, gerichte persoonlijke hulpverlening en voorlichting op straat.
Het laanboomhuis is opgeleverd en in gebruik genomen door hoofdgebruiker TCO, maar ook door kwekers en Helicon.
Er is gewerkt aan biodiversiteit door meer te kiezen voor bloeiende en vruchtdragende beplanting bij de herinrichting van plantvakken en een ander maai-regime.
Met de vaststelling van de transitievisie warmte, het bijbehorende uitvoeringsprogramma, de regionale en lokale adaptatiestrategie en de start van een communicatiecampagne is een stevige basis gelegd voor duurzaamheid en klimaatbeleid.
De Omgevingsvisie is vastgesteld en er is een start gemaakt met het programma Buitengebied.
De stationsgebieden in Kesteren en Opheusden zijn in 2022 aangepakt.
Na een stevige lobby in 2022 is de verbreding van de Rijnbrug een stap dichterbij gekomen: de Rijksoverheid gaat investeren in de Rijnbrug, waardoor de provincie Gelderland ook (meer) hierin gaat investeren.
Met het vaststellen van het bestemmingsplan is een belangrijke stap gezet richting de aanleg van de Randweg om Opheusden.
De raad heeft begin 2022 het programma Wonen 2022-2030 vastgesteld. Ook het woningbouwprogramma tot 2030 is opgesteld en ingebracht in de regionale Woondeal.
De regionale samenwerking rond de huisvesting van arbeidsmigranten heeft vorm gekregen in een regionaal beleidsplan, een uitvoeringsplan, een convenant met werkgevers en uitzendbureaus, een verkenning naar mogelijk huisvestingslocaties, een regionaal digitaal nachtregister en regionaal toezicht en handhaving.
Na een motie van de raad is het mogelijk geworden om een speciale status te geven aan 50 tot 70 graven van KNIL-militairen en hun echtgenotes.
Met drie subsidies uit het Lokaal Investeringsfonds (LIF) hebben we ondernemers een steun in de rug kunnen geven in samenwerking, innovatie en vernieuwing.
Er zijn nieuwe klompenpaden gerealiseerd in Dodewaard en Ochten en een klompenpad in IJzendoorn / Echteld is voorbereid.
Met coronamiddelen is vanuit de lokale coalitie tegen eenzaamheid extra ingezet op het voorkomen en verminderen van eenzaamheid.
Het aanbod voor gerichte preventie van jeugd is uitgebreid met onder andere trainingen, een ontmoetingsplek en zaterdagactiviteiten.
De aanvraagmogelijkheden voor het mantelzorgcompliment zijn versoepeld.
Met de middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs is de ondersteuning aan jeugdigen met onderwijsvertraging vanwege corona versterkt.
We hebben inwoners met een laag inkomen een energietoeslag uitbetaald.
In de jaarlijkse dorpshuizenbijeenkomst is met besturen gesproken over het verduurzamen van hun gebouwen vanaf 2023.
We hebben voorbereidingen getroffen voor de uitbreiding van het Pantarijn en een VCOG-school in Kesteren.
We hebben een sportverenigingscoach aangesteld, die de verenigingen ondersteunt, begeleidt en adviseert bij allerlei bestuurlijke en organisatorische vraagstukken.
Er zijn drie kunstgrasvelden gerealiseerd voor korfbal en voetbal en er is een veld gerenoveerd.
We hebben samen met onder andere het onderwijs, de kinderopvang, de bibliotheek en het consultatiebureau een nieuw beleidsplan voor onderwijsachterstanden opgesteld.
Het onderwijs voor Oekraïense leerlingen is opgezet, waar nodig is voor hen leerlingenvervoer geregeld.
De nieuwe Wet inburgering is geïmplementeerd.
De definitiefase van het MFC Dodewaard is afgesloten met een raadsbesluit om een aanvullend krediet beschikbaar te stellen voor de ontwerp- en realisatiefase daarvan.

We sluiten het jaar af met een positief saldo

Het resultaat van de jaarstukken 2022 bedraagt € 7.704.000 positief. Dat is hoger dan het verwachte overschot van € 1.836.000 dat we hadden opgenomen in de Tweede Bestuursrapportage 2022. Het verschil wordt voor het grootste deel veroorzaakt door drie ontwikkelingen:

Het positieve effect van de decembercirculaire van het gemeentefonds, met een omvang van ruim € 784.000 voor het boekjaar 2022.
Een incidenteel voordeel van € 2.433.000 vanuit de rijksmiddelen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen (meer hierover leest u onder ‘Wat heeft het gekost’ in programma 5 Wmo, jeugdzorg en Participatiewet)
Werkzaamheden die in 2022 nog niet zijn afgerond, maar doorlopen in 2023; in deze jaarstukken vindt u het voorstel om voor die werkzaamheden in totaal € 1.083.000 te bestemmen voor 2023 (meer hierover leest u onder ‘Resultaatbestemming’, in het onderdeel ‘Financiële positie, resultaat en bestemming’.

Alle financiële afwijkingen die groter zijn dan € 25.000 ziet u toegelicht onder de 3e W-vraag (‘Wat heeft het gekost’) in elk begrotingsprogramma.

Woord van dank

We bedanken onze maatschappelijke partners, het bedrijfsleven, verenigingen, kerken, scholen, zorginstellingen, hulpdiensten, betrokken inwoners en vrijwilligers voor hun inzet en veerkracht in 2022. Ook richten we graag een woord van dank aan onze medewerkers en de medewerkers van onze verbonden partijen. Deze jaarstukken laten zien dat het ondanks de extra werkzaamheden opnieuw is gelukt de dienstverlening draaiende te houden. Hun enthousiasme en flexibiliteit heeft ervoor gezorgd dat er veel is gerealiseerd.

Tot slot

Met deze jaarstukken sluiten wij definitief de bestuursperiode 2018-2022 af. Op deze periode kijken wij met een goed gevoel terug. Verreweg de meeste ambities zijn behaald of in de steigers gezet en de financiële situatie is solide. Tegelijkertijd zijn er nog steeds grote wereldwijde en landelijke ontwikkelingen die onze uitvoering nog steeds beïnvloeden. We blijven graag met de raad in gesprek over de gevolgen daarvan voor Neder-Betuwe.

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Neder-Betuwe,

De secretaris, De burgemeester,

Gerrit Stam Jan Kottelenberg