Doorontwikkeling regionale samenwerking inkoop Wmo en Jeugd
De jeugdzorg in Nederland is erg in beweging. De Hervormingsagenda Jeugd leidt tot een nieuwe Jeugdwet die begin 2023 in werking zou moeten treden. In de Hervormingsagenda Jeugd wordt geprobeerd om op landelijk niveau afspraken te maken en overeenstemming te bereiken over de jeugdzorg. Het betreft onder meer het versterken van opdrachtgeverschap van gemeenten door regionale samenwerking, het versterken van het opdrachtnemerschap en goed bestuur van aanbieders en het versterken van inzicht in en toezicht op het stelsel van zorg voor jeugdigen.
Dit zijn ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op ons eigen beleid, onze capaciteit en zelfs onze gemeentelijke organisatie. Wij volgen deze ontwikkelingen daarom op de voet en daar waar mogelijk houden we hier rekening mee bij de ontwikkelingen in onze regionale samenwerking. Het overleg over de Hervormingsagenda verloopt niet soepel. VNG en het Rijk zitten niet op één lijn, waarbij vooral de consequenties voor gemeenten en de financiële middelen daarvoor, onderwerp van discussie zijn. Het opleveren van de Hervormingsagenda is al meerdere keren uitgesteld en ook nu is wederom de planning van 1 januari 2023 niet gehaald.
Één van de onderdelen waar nog veel onduidelijkheid over is in de Hervormingsagenda, is de samenwerking tussen gemeenten. Binnen onze regio hebben wij in 2022 gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst (SOK), waarbij wij rekening houden met wat er (waarschijnlijk) in de Hervormingsagenda komt te staan. Aanvullend hierop hebben we ook gewerkt aan een nieuwe Dienstverleningsovereenkomst (DVO) met de Uitvoeringsorganisatie Regio Rivierenland. Die gaat uiterlijk 1 januari 2024 in. De intentie is om deze gelijktijdig te laten ingaan met de nieuwe inkoopcontracten (planning tweede helft 2023).
In 2021 en 2022 hebben wij gewerkt aan de Regiovisie Jeugd. Hierin beschrijven we als regio onze visie op de Jeugdzorg en hoe we hieraan willen werken en maken we afspraken over welke stappen we hierin willen zetten. Dit hangt nauw samen met de afspraken die in de Hervormingsagenda gemaakt moeten worden. Door de vertraging van de Hervormingsagenda is het ook lastig om de Regiovisie Jeugd goede invulling te geven en is ook deze visie vertraagd. Hoewel de Hervormingsagenda nog niet is afgerond, kiezen we ervoor om de Regiovisie Jeugd wel in 2023 af te ronden omdat we anders te lang stilstaan met onze doorontwikkeling. Dit heeft tot gevolg dat de Hervormingsagenda niet volledig in de Regiovisie kan worden verwerkt. Indien nodig zullen we de Hervormingsagenda op een later moment nog verder verwerken in de Regiovisie. De regiovisie wordt volgens planning in de tweede helft van 2023 vastgesteld door de gemeenteraden.
We hebben invulling en uitvoering gegeven aan de motie Jongerenwerk en veiligheid
Eind 2021 is een motie aangenomen waarbij ons college verzocht is om met de ketenpartners in gesprek te gaan over de inzet van extra jongerenwerk in relatie tot overlast en veiligheid. In 2022 zijn de volgende resultaten (tussentijdse) resultaten bereikt:
- Om te komen tot een gerichte methodiek voor de aanpak van overlast gevende jeugd, maar ook om de ketenaanpak te versterken, zijn de coördinator jeugdoverlast, medewerkers Veiligheid en de verschillende samenwerkingspartners (politie, boa’s en jongerenwerk) getraind in de 'plusminmee'-methode. Deze methode is gericht op het omgaan met overlast gevende jeugdgroepen, en daarnaast gericht op het verstevigen van de ketenpartnersamenwerking.
- De gerichte methodiek hangt samen met een juridische borging als het gaat om het uitwisselen van (persoons)gegevens. Hiervoor is gestart met het opstellen van het modelconvenant jeugdgroepenaanpak, waarbij er in samenwerking met de ketenpartners en andere belangrijke partijen afspraken worden gemaakt om gegevens uit te mogen wisselen.
- De jongerenontmoetingslocaties (JOP’s) zijn in kaart gebracht en aan de hand hiervan is er een aantal mogelijke nieuwe locaties in beeld. Deze voortrajecten zijn in 2022 gestart en worden in 2023 verder opgepakt, onder meer door middel van participatietrajecten.
Nationaal Programma Onderwijs (NPO) om corona achterstanden in te halen
Wij hebben vanuit het Rijk middelen ontvangen voor het Nationaal Programma Onderwijs. Het programma heeft tot doel om onderwijsvertragingen bij leerlingen als gevolg van de coronacrisis terug te dringen. Het ging dan om zowel cognitieve als sociaal-emotionele, fysieke en executieve vaardigheden. In november 2022 bent u middels een raadinformatiebrief (RIB-67) geïnformeerd over de acties in het kader van de NPO-middelen en tussentijdse resultaten. We hebben de inzet van schoolmaatschappelijk werk fors uitgebreid. We hebben aan elke (PO en VO) school een vaste jeugdconsulent vanuit het Kernpunt gekoppeld en we hebben het aantal pilots jeugdhulp in de school uitgebreid naar vijf basisscholen. Met deze maatregelen hebben wij bijgedragen aan preventie, normaliseren en minder druk op de jeugdzorg. Dankzij de formatie-uitbreiding is de inzet van Jeugdconsulenten vanuit het Kernpunt in de scholen nu structureel.
Doorontwikkeling onafhankelijke cliëntondersteuning
Sinds 2021 zijn we aangesloten bij het landelijke 'koplopertraject' voor de doorontwikkeling van de functie van onafhankelijke cliëntondersteuning binnen het Sociaal Domein. Dit project had een looptijd van 2 jaar. In 2021 hebben wij een gezamenlijk plan van aanpak opgesteld, samen met professionele aanbieders van onafhankelijke cliëntondersteuning, Welzijn Rivierstroom en de Adviesraad Sociaal Domein. In 2022 is hieraan uitvoering gegeven. Door de inzet van verschillende communicatiemiddelen is er meer bekendheid gegeven aan onafhankelijke cliëntondersteuning bij onze inwoners en samenwerkingspartners in het sociaal domein. Daarnaast hebben wij extra geïnvesteerd op de samenwerking tussen de Kernpunten en de onafhankelijke cliëntondersteuners. Eind 2022 hebben wij het project afgerond en hebben wij toegewerkt naar borging van de ontwikkelingen in de reguliere werkzaamheden. Uit de evaluatie blijkt dat er een lichte stijging in de vraag naar deze ondersteuning zichtbaar is. Ook blijkt een hoge tevredenheid onder de inwoners die gebruik hebben gemaakt van onafhankelijke cliëntondersteuning.
Tevens hebben wij een start gemaakt met de ontwikkeling van informele onafhankelijke cliëntondersteuning. In samenwerking met MEE Plus en Welzijn Rivierstroom wordt een groep ervaringsdeskundigen getraind en ingezet als “meedenker” bij inwoners met een hulpvraag. Deze ontwikkeling loopt nog door in 2023.
Vanaf 2022 zijn wij inhoudelijk verantwoordelijk voor Beschermd Wonen
Vanaf 1 januari 2022 heeft het rijk de taak Beschermd Wonen gedecentraliseerd van de centrumgemeenten naar alle gemeenten. Vanaf 2024 krijgen wij hiervoor van het Rijk extra middelen in het Wmo-budget. Dit is nieuw: voorheen gingen alle budgetten voor uitvoering van deze taak naar de centrumgemeente Nijmegen.
De kern van de transitie Beschermd Wonen is:
- In tien jaar tijd een gefaseerde invoering van het objectieve financiële verdeelmodel voor beschermd wonen;
- In die tien jaar gefaseerde uitvoering van de door-decentralisatie beschermd wonen;
- Vanaf 2024 wordt een deel van de middelen voor het eerst objectief verdeeld;
- De centrumgemeenten blijven verantwoordelijk voor bestaande cliënten, nieuwe cliënten worden de verantwoordelijkheid van alle gemeenten;
- Over de eventuele door-decentralisatie van de Maatschappelijke Opvang naar alle gemeenten wordt op basis van een evaluatie over vier jaar een beslissing genomen.
Stappen die wij in 2022 hebben gezet en in 2023 voortzetten, zijn:
1. Ambtelijke voorbereiding van de (mogelijke) gevolgen en inventarisatie van kosten:
- Lopende projecten zijn voortgezet en nieuwe gestart;
- Inventarisatie speelveld GGZ.
2. Bestuurlijke afstemming en afspraken maken:
- Opstellen strategische agenda
- Bestuurlijke structuur en afspraken Gelderland- Zuid
3. Oefenen met de opgestelde begrotingssystematiek (ook al is die nog niet van toepassing);
- Financiële werkgroep regio Gelderland Zuid;
- Interne lokale afstemming financiën, beleid en bestuur.
Energietoeslag
Eind 2021 kondigde de rijksoverheid aan dat inwoners met een zeer laag inkomen vanuit de gemeente een eenmalige energietoeslag van € 200 konden ontvangen. In de loop van 2022 is hierop regelgeving geformuleerd en is de toeslag een aantal keren verhoogd. Wij hebben alle inwoners die een zeer laag inkomen hebben en die bij ons bekend zijn, ambtshalve een toeslag van in totaal € 1.300 uitbetaald. Van inwoners die nog niet bij ons bekend waren, hebben wij aanvragen ontvangen en beoordeeld. In totaal hebben we 834 toeslagen uitgekeerd. Dat zijn meer toeslagen dan de Rijksoverheid verwachtte.
We hebben tijdelijke opvang geboden aan vluchtelingen uit Oekraïne
Om de opvang van de vluchtelingen in goede banen te leiden, is er veel op ons afgekomen. Zoals het geschikt maken van tijdelijke opvang, inschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP), uitbetalen van leefgelden, verzorgen van onderwijs en dagopvang, regelen van welzijns- en sportactiviteiten en regelen van ondersteuning en begeleiding. Maar ook het beantwoorden van tal van vragen van vluchtelingen, gastgezinnen, buurtbewoners, regionale en landelijke overheden en andere geïnteresseerden. Om deze taken goed uit te kunnen voeren, hebben we een tijdelijke coördinator van de gemeentelijke opvanglocatie IJzendoorn aangesteld. We hebben een tijdelijke projectleider aangesteld om de eigen activiteiten af te stemmen, samen met de stichting Ruth de opvang in de weeshuizen te organiseren en om de organisatie up to date te houden en voor te bereiden op nieuwe ontwikkelingen. En we hebben een contactpersoon aangesteld om de gastgezinnen te bezoeken. Om te bespreken hoe we hen kunnen bijstaan bij de opvang van en het samenleven met Oekraïense vluchtelingen aan wie zij onderdak bieden. Ook houdt de contactpersoon spreekuren in de weeshuizen om kwesties die daar spelen te kunnen adresseren.