Wat heeft het gekost?

Wat heeft het gekost?

Taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie (incidenteel voordeel € 2.553.000)

Voorbereiding Opvang Vluchtelingen (incidenteel voordeel € 51.000)
In 2021 heeft u € 50.000 beschikbaar gesteld voor de voorbereidingskosten van een mogelijke
noodopvang in Dodewaard. In de Tweede Bestuursrapportage 2022 hebben wij reeds aangekondigd dat we incidenteel € 51.000 van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) hebben ontvangen ter dekking van kosten die we als gemeente in de laatste drie maanden van 2021 hebben gemaakt.

Opvang vluchtelingen Oekraïne (incidenteel voordeel € 2.433.000)
Wij ontvangen rijksmiddelen om de opvang van Oekraïense vluchtelingen te faciliteren. We ontvangen een vast bedrag per dag per gerealiseerde opvangplek in de gemeentelijke opvanglocaties en een vast bedrag per dag voor Oekraïense vluchtelingen die in particuliere opvanglocaties verblijven. Met die middelen moeten alle aan de opvang gerelateerde kosten gedekt worden (zoals leefgeld, wooncomponenten, kosten in verband met de opvanglocaties). In de Tweede Bestuursrapportage 2022 hebben we hiervoor budgettair neutraal de lasten en de baten opgenomen.
In de raming in de Tweede Bestuursrapportage 2022 zijn wij uitgegaan van een volledige bezetting van de gemeentelijke opvanglocatie in IJzendoorn en Kesteren. In werkelijkheid zijn niet alle plekken bezet geweest, waardoor we minder uitgaven hebben gehad, en hebben we de opvang gerealiseerd tegen lagere kosten dan de normering die het Rijk als vergoeding hanteert. In oktober 2022 heeft het Rijk de bijdrage per dag per gemeentelijke opvangplek teruggebracht van € 100 naar € 83. In totaal leidt dit tot een incidenteel voordeel van € 2.361.000.
Voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen in de particuliere opvanglocaties hebben we zowel minder lasten als baten gehad dan wij in de Tweede Bestuursrapportage 2022 hadden geraamd. Onze inschatting van het aantal vluchtelingen dat over het hele jaar 2022 in particuliere opvanglocaties zou verblijven, blijkt achteraf te hoog geweest. Het voordeel vanwege lagere lasten en het nadeel vanwege lagere baten, komt uit op een incidenteel voordeel van circa € 72.000.
Voor de opvang in de gemeentelijke opvanglocatie IJzendoorn hebben wij circa € 12.000 aan salariskosten gehad voor een coördinator. Binnen de reguliere Personeelsstaat was hiervoor geen dekking (Programma Algemene dekkingsmiddelen, overhead, VPB en onvoorzien, taakveld 0.4 Overhead). Deze kosten worden gedekt vanuit het voordeel op dit taakveld binnen Programma 5.
Onderaan de streep geeft dit een incidenteel voordeel van € 2.433.000.

De kans bestaat dat er in 2023 uitgaven ten behoeve van de Oekraïense vluchtelingen gedaan moeten worden, waarvoor het Rijk mogelijk geen vergoeding (meer) geeft. Te denken valt bijvoorbeeld aan kosten voor de verhuizing van de weeshuizen, extra kosten voor huur als we panden moeten gebruiken waarvoor huur gevraagd wordt (wat nu niet het geval is) of kosten voor extra jeugdzorg en preventie die mogelijk ingezet moet worden. Om deze risico’s af te dekken wordt in de paragraaf risicomanagement en weerstandsvermogen een bedrag opgenomen. Indien in 2023 kosten gemaakt moeten worden, waarvoor op dat moment geen dekking aanwezig is, dan zullen wij daarvoor aanspraak maken op de Algemene Reserve. Indien dit risico zich voordoet, informeren wij u hierover in een bestuursrapportage. Verwerking zal eveneens plaatsvinden in een
bestuursrapportage.

Jeugd- en jongerenwerk (incidenteel voordeel € 28.500)
We zien dat de problematiek rondom jongerenoverlast is toegenomen. In dit kader is eind 2021 ook een motie jongerenwerk en veiligheid aangenomen. Om de preventieve aanpak van jeugdoverlast te versterken is in de Eerste Bestuursrapportage 2022 het budget incidenteel opgehoogd. De noodzakelijke tijdsinvestering om een goede aanpak neer te zetten (o.a. de invoering van de plusminmin-methode) heeft ertoe geleid dat we in 2022 nog niet alles hebben uitgevoerd. Om de aanpak in 2023 te kunnen vervolgen stellen wij uw raad voor om € 28.500 te bestemmen voor 2023.

Algemene preventie jeugd (incidenteel voordeel € 24.000)
In 2022 is er minder maatwerk afgenomen bij de GGD. Als nasleep van de coronapandemie is een aantal activiteiten in 2022 uitgesteld en wordt in 2023 weer opgepakt. Daarnaast zijn de uitgaven voor extra huisbezoeken aan kwetsbare gezinnen lager uitgevallen. Tot 1 juli 2022 namen wij deze huisbezoeken als maatwerk af bij de GGD. Door een wijziging in de wet Publieke Gezondheid zijn gemeenten vanaf 1 juli 2022 verplicht om een prenataal huisbezoek aan zwangeren en/of gezinnen in een kwetsbare situatie aan te bieden en is dit in het reguliere pakket van de GGD opgenomen. Dit leidt tot lagere uitgaven op het maatwerk. Met ingang van 2023 is de begroting structureel naar beneden bijgesteld.

Overige kleine verschillen (incidenteel voordeel € 16.500)
Behoeven geen toelichting.

Taakveld 6.2 Wijkteams (incidenteel voordeel € 71.000)

Preventiebudget (incidenteel voordeel € 47.000)
Het voordeel is onder meer ontstaan doordat een aantal incidentele subsidies uit 2021 pas in 2022 uitvoering hebben gekregen, waaronder de subsidie van het diaconaal platform en het dyslexiebureau, waardoor er in 2022 geen nieuwe subsidie is aangevraagd. Daarnaast hebben we minder regionale kosten gehad dan verwacht. De regionale kosten bestaan uit kosten voor de inhuur van projectleiders op de regionale projecten als de Gelderse verbeteragenda en transformatie van jeugdzorg plus, de inzet van een secretaris op G7 niveau en het opstellen van een regiovisie. De regionale kosten laten zich lastig voorspellen vanwege het wisselende karakter van projecten en landelijke regelingen.

Regionale inkoop Wmo en Jeugd (incidenteel voordeel € 12.500)
In juni 2021 is de Regionale inkoopstrategie vastgesteld, waarin we regionaal hebben vastgesteld hoe we de inkoop van Wmo en Jeugd binnen onze regio willen vormgeven. Om dat te realiseren is er voor dit project een extra investering nodig bovenop de DVO Wmo en jeugd die wij hebben met Regio Rivierenland. Er is een implementatieplan gemaakt waarin een inschatting van deze investering is gemaakt. Op basis daarvan hebben wij in onze begroting de benodigde middelen opgenomen. Het proces verloopt echter trager dan half 2021 is ingeschat, waardoor ook een verschuiving plaatsvindt in de middelen die in de begroting nodig zijn. In de Tweede Bestuursrapportage 2022 hebben wij uw raad geïnformeerd over de vertraging. Zodoende wordt bij de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2022 voorgesteld om de niet bestede middelen uit 2022 te bestemmen voor 2023.

Overige kleine verschillen (incidenteel voordeel € 11.500)
Behoeven geen toelichting.

Taakveld 6.3 Inkomensregelingen (incidenteel nadeel € 248.000, structureel voordeel € 23.000)

Inkomensregelingen (incidenteel nadeel € 71.000)
In 2022 is er meer besteed aan bijstandsverstrekking en de uitvoering hiervan dan begroot. We hielden ruim € 478.000 over op de rijksbijdrage. Het overschot op de gebundelde uitkering (BUIG) was dit jaar echter net niet toereikend om ook de uitvoeringskosten en een correctieboeking ten opzichte van voorgaande jaren te dekken, wat leidt tot een incidenteel nadeel.
Op zich is het aantal mensen, dat bijstand ontving, stabiel. Gezien het grote aantal asielstatushouders dat is gevestigd in 2022 (en daarmee aanspraak maakte op bijstand) geeft dit een positief beeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Wel viel op dat na het wegvallen van de tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandige ondernemers (TOZO) in 2022 ruim tweemaal zoveel (aanvullende) bijstand voor levensonderhoud aan zelfstandig ondernemers is verstrekt, waarbij een klein aantal uitkeringen een groot financieel effect kan hebben.

Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) (incidenteel voordeel € 48.000)
Sinds 2020 is de financieringsstroom van de Bbz vereenvoudigd. Verstrekkingen voor levensonderhoud vallen nu onder de inkomensregelingen vanuit de BUIG. In de nieuwe situatie zijn er nog geen kredietverstrekkingen geweest, omdat in de jaren 2020 en 2021 eenvoudiger aanspraak gemaakt kon worden op de Tijdelijke ondersteuning voor ondernemers vanuit de TOZO. Het voordeel dat zich in 2022 voordoet, komt voort uit een neerwaartse bijstelling van de terugbetalingsverplichting aan het Rijk.

Bijzondere bijstand (incidenteel nadeel € 313.000)
Op het totale budget van € 1.373.000 is sprake van een incidenteel nadeel van € 313.000. Hoewel het bedrag aan verstrekte Bijzondere bijstand redelijk stabiel bleef, is er sprake van een fors incidenteel nadeel. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat het bereik van de doelgroep voor de energietoeslag beduidend hoger bleek dan het rijk verwachtte. Daardoor is € 255.000 meer aan energietoeslag verstrekt dan de rijksbijdrage.
Tevens is er een correctieboeking gedaan ten aanzien van leenbijstanden die na drie jaar aflossen worden omgezet in bijstand “om niet”. Daar staat een voordeel in programma 7 tegenover door vrijval uit de voorziening Dubieuze debiteuren.

Schuldhulpverlening (voordeel € 76.000 waarvan € 23.000 structureel)
In 2022 werd rekening gehouden met een toename van uitgaven voor zowel formele als informele schuldhulpverlening. Dit omdat ondersteunende maatregelen in het kader van de coronacrisis zijn beëindigd en de energiecrisis begon. Er deed zich echter geen toename in schuldhulptrajecten voor. Daarnaast is gebleken dat de geraamde gemeentelijke bijdrage aan Schuldhulpverlening door gemeente Buren op grond van de bestaande Dienstverleningsovereenkomst en de huidige stand van zaken voor de komende jaren te ruim begroot is. In de Eerste Bestuursrapportage 2023 zullen wij voorstellen om het budget structureel af te ramen vanaf 2023 en ten gunste te brengen van de taakstelling realistisch ramen.

Overige kleine verschillen (incidenteel voordeel € 12.000)
Behoeven geen toelichting.

Taakveld 6.4 Begeleide participatie (voordeel € 115.000, waarvan € 100.000 structureel)

Wmo regiovervoer (incidenteel voordeel € 52.000)
In de Eerste Bestuursrapportage 2022 is het budget voor individueel Wmo vervoer op basis van de prognose van Versis structureel bijgesteld. De verwachting was dat op basis van een aantal ontwikkelingen (afname bijdrage provincie en uittreden uit samenwerkingsovereenkomst) en voorspellingen (toename aantal ritten van 20% in 2022 t.o.v. 2021) meer middelen nodig zijn. De totale stijging van de kosten in 2022 is uiteindelijk meegevallen. Met name door een minder grote stijging van het aantal ritten en iets meer ontvangen reizigersbijdrage. Na het eerste kwartaal van 2023 hebben wij een voorlopig beeld van de kostenontwikkeling in 2023. Mochten wij dan zien dat de uitgaven lager blijven dan verwacht, dan zullen wij via een bestuursrapportage voorstellen om de begroting bij te stellen.

Wmo Zorg in natura (voordeel € 133.000 waarvan € 100.000 structureel)
In de Jaarstukken 2021 was sprake van een voordeel van € 103.000. Omdat wij wel een toename zagen in de aanvragen voor deze typen zorg, hebben wij het voordeel in 2021 aangemerkt als incidenteel. In de Tweede Bestuursrapportage 2022 hebben wij toegelicht dat wij verwachtten dat de uitgaven in 2022 in lijn liggen met de uitgaven in 2021 en het voordeel daarmee kan worden aangemerkt als structureel. In 2022 is op het totale budget van circa
€ 1.494.000 sprake van een voordeel van € 133.000. Hoewel wij nog steeds geen afname zien in de aanvragen voor deze typen van zorg merken wij € 100.000 (het voordeel dat wij nu twee achtereenvolgende jaren zien) aan als structureel. Het voordeel kan worden verklaard doordat wij wel steeds scherper indiceren op wat daadwerkelijk nodig is en waar mogelijk proberen dure specialistische zorg af te schalen naar goedkopere reguliere zorg.
Met ingang van 2023 is Wmo zorg in natura onderverdeeld in twee nieuwe taakvelden: Begeleiding Wmo en Dagbesteding Wmo. In de Eerste Bestuursrapportage 2023 zal het structurele voordeel naar rato over de nieuwe taakvelden worden verdeeld.

Wmo Huishoudelijke ondersteuning zorg in natura (incidenteel nadeel € 32.000)
Op het totale budget van circa € 1.686.000 is sprake van een nadeel van € 32.000. In de Jaarstukken 2021 was op huishoudelijke ondersteuning nog sprake van een voordeel, dat wij destijds hebben aangemerkt als incidenteel, onder meer omdat wij zien dat het aantal ouderen stijgt en inwoners met verschillende ondersteuningsbehoeften langer zelfstandig (thuis) blijven wonen, waarbij er een toenemend beroep op huishoudelijke ondersteuning wordt gedaan. Ook de druk op mantelzorgers speelt hierbij een rol.
Onder taakveld 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ verantwoorden we een beperkt incidenteel voordeel op Wmo Huishoudelijke ondersteuning PGB. Wellicht is er een verschuiving van PGB naar zorg in natura. Gelet op de beperkte omvang van het nadeel in 2022 merken wij dit vooralsnog aan als incidenteel. In 2023 blijven wij de uitgaven monitoren.   

Overige kleine verschillen (incidenteel nadeel € 38.000)
Binnen dit taakveld is sprake van een incidenteel nadeel van € 38.000 door een kleine overschrijding op diverse budgetten.  

Taakveld 6.5 Arbeidsparticipatie (incidenteel voordeel € 126.000)

Re-integratie en participatievoorzieningen (incidenteel voordeel € 91.000)
De uitvoering van re-integratieactiviteiten gericht op activering richting arbeidsmarkt of, als dit nog niet haalbaar is, naar sociale activering, wordt voor onze gemeente uitgevoerd door gemeente Buren. In 2022 zijn niet alle re-integratiemiddelen, die ter beschikking zijn gesteld, benut. Daarbij speelt mee dat er extra middelen ter beschikking waren gesteld in verband met de coronacrisis, terwijl deze crisis in onze gemeente niet heeft geleid tot een stijging in het aantal bijstandsuitkeringen.

Inburgering (incidenteel voordeel € 35.000)
Het eerste invoeringsjaar van de Wet Inburgering 2021 is (landelijk) door opstartproblemen en de asielcrisis moeizaam verlopen. Daardoor zijn niet alle bijdragen, die het Rijk sinds eind 2021 beschikbaar stelde, in 2022 benut. Het gaat zowel om middelen ten bate van inkoop van  inburgeringstrajecten als voor (eenmalige) uitgaven ten aanzien van implementatie van de wet. De middelen zijn in 2022 onbenut gebleven, deels omdat uit voorgaande jaren nog restantbudgetten beschikbaar waren en deels omdat kosten zich later zullen voordoen dan verwacht. Om de kosten te kunnen dekken, die zich met vertraging alsnog zullen voordoen in 2023, wordt bij de bestemming van het jaarrekeningresultaat 2022 voorgesteld om de niet bestede middelen uit 2022 te bestemmen voor 2023.

Taakveld 6.6 Maatwerkvoorziening (Wmo) (incidenteel nadeel € 52.000)

Wmo-voorzieningen (incidenteel nadeel € 52.000)
Op het totale budget van € 661.000 is sprake van een incidenteel nadeel van € 52.000. We hebben een aantal dure woningaanpassingen gehad (incidenteel nadeel € 68.000). Op rolstoelvoorzieningen en vervoersvoorzieningen hebben we kleine verschillen die optellen tot een incidenteel voordeel van € 16.000.

Taakveld 6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ (voordeel € 67.000, waarvan € 25.000 structureel)

Wmo Zorg PGB (voordeel € 55.000 waarvan € 25.000 structureel)
Net als op Wmo Zorg in natura (zie taakveld 6.4 Begeleide participatie) is er sprake van een voordeel op Wmo Zorg PGB, waarvan we € 25.000 aanmerken als structureel. Met ingang van 2023 is Wmo zorg PGB onderverdeeld onder twee nieuwe taakvelden: Begeleiding Wmo en Dagbesteding Wmo. In de Eerste Bestuursrapportage 2023 zal het structurele voordeel naar rato worden verwerkt op beide nieuwe taakvelden.

Wmo Huishoudelijke ondersteuning PGB (incidenteel voordeel € 26.000)
Er is sprake van een kleine budgetafwijking die in 2021 nog niet aan de orde was. Onder taakveld 6.4 Begeleide participatie verantwoorden we een beperkt incidenteel nadeel op Wmo Huishoudelijke ondersteuning Zorg in natura. Wellicht is er een verschuiving van PGB naar zorg in natura. Met ingang van 2023 zijn Wmo Huishoudelijke ondersteuning zorg in natura en PGB ondergebracht binnen één taakveld Wmo Huishoudelijke ondersteuning. Omdat het voordeel op PGB en het nadeel op zorg in natura bijna even groot zijn, zou dit elkaar in 2023 binnen hetzelfde taakveld opvangen. Daarom merken wij het voordeel vooralsnog aan als incidenteel.

Overige kleine verschillen (incidenteel nadeel € 14.000)
Behoeven geen toelichting.

Taakveld 6.72 Maatwerkdienstverlening 18- (voordeel 2022 € 223.000, waarvan € 200.000 structureel)

Jeugdhulp zorg in natura (voordeel € 401.000 waarvan € 200.000 structureel)
Op het totale budget van circa € 6.270.000 is sprake van een voordeel van € 401.000. In de Jaarstukken 2021 was sprake van een voordeel van € 231.000 waarvan we € 115.000 hebben aangemerkt als structureel. In de Tweede Bestuursrapportage 2022 hebben wij reeds toegelicht dat wij ook in 2022 een voordeel verwachtten. Van het voordeel van 2022 merken wij € 200.000 aan als structureel.
De afgelopen jaren hebben wij diverse maatregelen doorgevoerd zoals nieuwe nadere regels, pilots jeugdhulp in de school en een praktijkondersteuner (POH) Jeugd. Wij zien dat met de pilots jeugdhulp in de school en de POH Jeugd hulpvragen worden ondervangen in het voorliggend veld en cliënten minder (snel) worden doorverwezen naar dure jeugdhulp.
Het structurele voordeel van € 200.000 wordt verwerkt in de Eerste Bestuursrapportage 2023. Met ingang van 2023 is jeugdhulp onderverdeeld in 12 nieuwe taakvelden. Het structurele voordeel zal naar rato over de nieuwe taakvelden worden verdeeld.
Uiteraard kunnen wij nieuwe instroom van dure jeugdzorg in 2023 – en daarmee een mogelijke toename in de kosten voor jeugdhulp - niet uitsluiten.

Jeugdhulp PGB (incidenteel nadeel € 25.000)
Het kleine nadeel op PGB wordt verklaard door een verschuiving van zorg in natura naar PGB. Jeugdhulp PGB heeft over de jaren heen een wisselend karakter.

Landelijk Transitiearrangement (LTA) (incidenteel nadeel € 175.000)
LTA is specialistische zorg voor specifieke doelgroepen, zoals persoonlijkheidsstoornissen en complexe multiproblematiek. Deze zorg wordt niet (in regioverband) door ons ingekocht, maar op landelijk niveau door de VNG. In de Tweede Bestuursrapportage 2022 hebben wij reeds toegelicht dat wij een nadeel verwachtten. Op het totale budget van € 200.000 is het nadeel uitgekomen op € 175.000. Het nadeel wordt verklaard door een cliënt die in 2022 dure specialistische zorg heeft ontvangen. Mochten we in 2023 wederom een nadeel verwachten, dan zullen wij in de Tweede Bestuursrapportage 2023 voorstellen om de begroting hierop bij te stellen.  

Overige kleine verschillen (incidenteel voordeel € 22.000)
Behoeven geen toelichting.

Taakveld 6.82 Geëscaleerde zorg 18- (incidenteel voordeel € 78.000)

Jeugdbescherming (incidenteel voordeel € 63.000)
Op het totale budget van € 1.063.000 is sprake van een incidenteel voordeel van € 128.000 op de dienstverlening door de gecertificeerde instellingen (GI’s) in het kader van jeugdbescherming en jeugdreclassering. Vanwege de wachtlijsten bij de GI’s blijven cliënten langer bij ons regieteam in de caseload staan. Tegenover het voordeel staat een incidenteel nadeel van € 65.000 op de inzet van ons regieteam. In de begroting en meerjarenraming 2023 – 2026 heeft uw raad hiervoor structurele middelen beschikbaar gesteld. Ter overbrugging tot 2023 is het nodig geweest om de inzet van detachering tijdelijk te verlengen.

Overige kleine verschillen (incidenteel voordeel € 15.000)
Behoeven geen toelichting.

Taakveld 7.1 Volksgezondheid (incidenteel voordeel € 30.000)

Preventieakkoord (budgettair neutraal € 20.000)
In 2022 hebben wij een Specifieke Uitkering (SPUK) vanuit het Rijk ontvangen voor het preventieakkoord 2022. Een deel van de activiteiten in het kader van het preventieakkoord schuift door naar 2023. Omdat wij de rijksmiddelen in 2023 zullen besteden zijn de overgebleven middelen op de balans in de derdengelden preventieakkoord gestort.

Overige kleine verschillen (incidenteel voordeel € 30.000)
Binnen dit taakveld is sprake van een incidenteel voordeel van € 30.000 door een onderschrijding op diverse budgetten.

Overige taakvelden kleine verschillen voordeel € 20.000
Behoeven geen toelichting.