Personeel en Organisatie (bedrijfsvoering) (5)
Het betreft specifieke risico’s zoals wachtgeld en pensioenen van politieke ambtsdragers, ontslag (bijv. van werk naar werktrajecten) en WW en ZW uitkeringen van medewerkers. Voor genoemde risico's hebben wij een inschatting gemaakt van € 1.045.000 (8,5% van de totale personeels- en bestuurskosten uit de begroting).
In 2022 hebben zich op het gebied van Personeel en Organisatie geen noemenswaardige risico’s voorgedaan die impact hebben op onze financiële huishouding.
Cybersecurity incident (6)
Er kunnen risico’s voordoen rond informatieveiligheid, privacy en hardware. De gemeente heeft geen verzekering afgesloten voor dit risico. Gebeurtenissen kunnen leiden tot financiële, juridische en imagoschade. Om deze risico’s zoveel mogelijk te beperken zijn diverse beheersmaatregelen getroffen op het terrein van informatiebeveiliging. Denk aan penetratietesten, stimuleren van de bewustwording van medewerkers door voorlichting en training, back-up, uitwijkfaciliteiten en verzekeringen. Daarom is een risicoschatting gemaakt. Deze komt uit op € 185.000 uitgaande van een financieel risico van € 1.850.000 per cybersecurity incident, ramp of crisis met een kans van 10% (1x per 10 jaar). Deze risico inschatting komt overeen met 1,5% van de totale personeels- en bestuurskosten uit de begroting.
In 2022 heeft op het gebied van Cybersecurity incident één incident voorgedaan. De gemeente Buren geeft voor de gemeente Neder-Betuwe uitvoering aan de Participatie-Wet. Hier heeft een Cybersecurity incident plaatsgevonden. Dit incident heeft geen impact gehad op onze financiële huishouding.
Ontwikkeling gemeentefonds (7)
De uitkeringen uit het Gemeentefonds zijn aan schommelingen onderhevig. Dit komt doordat de definitieve uitkering aan de gemeenten beïnvloed wordt door de rijksuitgaven ten opzichte van de begroting. Om deze schommelingen op te vangen, is een risicobedrag van € 355.000 opgenomen (1% van de algemene uitkering). Daarnaast wordt er gewerkt aan een herverdeling van de maatstaven van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Uit de eerste contouren blijkt dat deze herverdeling voor kleinere gemeenten forse nadelige effecten met zich meebrengt. Om deze verwachte nadelige financiële effecten, die nog niet betrouwbaar en juist zijn, in te schatten en te kunnen opvangen, willen wij een risicoreservering opnemen van € 500.000.
In 2022 heeft dit opgenomen risico niet voorgedaan. Het beschreven risico heeft zich in positieve zin wel voorgedaan de toename van de uitkeringen op basis van de verwachte rijksuitgaven zijn voor de jaren vanaf 2022 zeer fors toe noemen.
De herverdeling van de algemene uitkering valt ook onder dit risico. De invoering van de herverdeling van de algemene uitkering heeft plaatsgevonden. De gemeente Neder-Betuwe behoorde tot de gemeenten waar de herverdeling leidde tot een voordeel effect voor onze financiële positie.
Crisisbeheersing en rampenbestrijding (8)
In de gemeente kunnen zich allerlei crises en rampen voordoen. Denk bijvoorbeeld aan vormen van natuurgeweld en explosie/brand met gevaarlijke stoffen. Een extra risico voor onze gemeente vormen belangrijke transportaders zoals de Betuweroute, Rijn, Waal en een drukke snelweg als de A15. Als voorbeelden van crises worden de hoge waterstanden in 1995 en de wateroverlast in de kern van Opheusden in 2014 genoemd. Als zich een crisis voordoet, kan de gemeente te maken krijgen met (hoge) beheerskosten. Daarom is een risicoschatting gemaakt, die uitkomt op € 100.000 uitgaande van een financieel risico van € 500.000 per ramp of crisis met een kans van 20% (1 x in de 5 jaar). Beheersmaatregelen zijn o.a.:
- actueel houden van de regionale en lokale rampen– en incidentbestrijdingsplannen;
- oefenen van rampenscenario’s met de medewerkers, die een rol hebben in de lokale crisisorganisatie;
- in- en uitvoeren van het Regionaal Crisisplan.
In 2022 zijn op het gebied van crisisbeheersing en rampenbestrijding geen ontwikkelingen voorgekomen die impact hebben op onze financiële huishouding.
De beheersing van de opvang van vluchtelingen heeft over het jaar 2022 forse impact gehad op de crisisbeheersing en rampenbestrijding maar ook op de gemeenten en haar bevolking. Tot nu toe zijn wij voor de extra maatregelen en kosten op het gebied van de opvang van vluchtelingen in voldoende mate door het Rijk en medeoverheden gecompenseerd.
Renteontwikkeling (9)
In 2022 zijn de rentestanden over het algemeen historisch laag geweest. In het begin van het jaar 2022 hebben zich geen noemenswaardige stijgingen voorgedaan. De laatste maanden wel. Het ingeschatte risico heeft zich voor 2022 niet voorgedaan. Het risico heeft zich voor de jaren 2023 en verder wel voorgedaan. De financiële effecten hiervan zijn verwerkt in de begroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026.
Ontwikkeling Verzekeringen (10)
Naar aanleiding van een in 2019 uitgevoerd doelmatigheidsonderzoek (213a) zijn een aantal verzekeringspolissen aangepast. Hierdoor draagt de gemeente een groter eigen risico voor potentiële schades of gebeurtenissen. Nu worden door de heroverwegingen enkele projecten uitgesteld. Dit kan leiden tot een groter risico op het bekostigen van aansprakelijkheid stellingen.
Daarnaast is de verzekeringsmarkt aan het verharden. Dit heeft consequenties voor premiestijgingen en verzekerbaarheid. Ook klimaatveranderingen gaan een grote rol spelen bij schades en verzekerbaarheid. Het kwantificeren en bepalen van de financiële impact van dit benoemde risico is niet in financiële zin uit te drukken en daarom is hiervoor geen risicoprofiel opgenomen.
In 2022 hebben zich op het gebied van verzekeringen geen noemenswaardige risico’s voorgedaan die impact hebben op onze financiële huishouding.
COVID-19 Pandemie (11)
De COVID-19-pandemie heeft ook in 2022 nog impact gehad op de Nederlandse samenleving en de gemeente Neder-Betuwe. Bij het nemen van maatregelen stond net als het jaar ervoor de gezondheid van onze inwoners en medewerkers voorop. De maatregelen die het Rijk trof om de pandemie te bedwingen, hebben echter gevolgen gehad voor de samenleving, ondernemers en onze ambtelijke organisatie. Die gevolgen zijn op meerdere gebieden zichtbaar, zowel op het vlak van bedrijfsvoering als financieel, in onze eigen organisatie en bij onze verbonden partijen.
Daartegenover staat dat we voor diverse kosten een compensatie van het Rijk of mede-overheden hebben ontvangen. Dit geldt niet alleen voor de gemeente maar ook voor bijvoorbeeld ondernemers, die rechtstreeks tegemoetkomingen konden aanvragen. Ook zijn er diverse uitgaven die lager uitpakten, omdat bijvoorbeeld niet alles conform planning kon doorgaan.
Binnen de ambtelijke organisatie zijn al vóór 2022 beheersmaatregelen getroffen om onder deze omstandigheden de primaire taken uit te voeren (zoals invulling van een crisisteam, inventariseren van kerntaken, vervangingsplannen bij ziekte). Via de reguliere planning & controlcyclus werden de ontwikkelingen gevolgd en gerapporteerd.
Voor de extra maatregelen en kosten op het gebied van de Covid-19-pandemie is de gemeente door het Rijk en mede-overheden (ruim) gecompenseerd.
Voor meer informatie over de coronapandemie verwijzen wij u naar de bijlage COVID-19.
Specifieke uitkering stimulering Sport (SPUK)(12)
De huidige SPUK regeling (BTW-compensatie voor sport) is van toepassing tot en met 2023. Over de manier van voortzetting vanaf 2024 moet nog besluitvorming plaatsvinden. Wel is duidelijk dat de SPUK-middelen op een nog nader te bepalen manier beschikbaar zullen blijven voor de gemeenten. Het risico dat wij als gemeente lopen is hoe en op welke manier de huidige SPUK-regeling vanaf 2024 voortgang gaat krijgen. De uitgaven en de inkomsten worden via de vaste P&C-cyclus nauwgezet gevolgd. Waar noodzakelijk worden zij bijgesteld met voorgestelde maatregelen. Vooralsnog schatten wij in dat geen risicoschatting nodig is.
Het risico heeft zich in 2022 niet voorgedaan.
Huisvesting voorziening onderwijs (13)
Door het college van bestuur van het Van Lodenstein College te Kesteren (hierna: het schoolbestuur) is een aanvraag ingediend voor een huisvestingsvoorziening. Het schoolgebouw kampt met een gebrekkig binnenklimaat, dat volgens het schoolbestuur te wijten is aan een constructiefout ontstaan bij de bouw van de school in 2008/2009. De verordening onderwijshuisvesting biedt de mogelijkheid tot herstel van een constructiefout. Voor de inhoudelijke beoordeling van de aanvraag is een onafhankelijk technisch onderzoek uitgevoerd. Ook is een advies ingewonnen om de aanvraag te toetsen aan het juridisch en wettelijk kader. Op basis van de onderzoeksresultaten en het juridisch advies is de aanvraag afgewezen. Tegen het afwijzingsbesluit is nog een mogelijkheid tot bezwaar en beroep. Vooralsnog schatten wij in dat voor dit onderwerp geen risicoschatting nodig is.
Het risico heeft zich in 2022 niet voorgedaan.
Structurele financiële effecten Omgevingswet (14)
Wij onderzochten met de ODR de structurele financiële effecten van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging bouwen op gemeentelijk niveau. De bouwtechnische toets gaat grotendeels naar de markt. Deze werkzaamheden en legesinkomsten komen te vervallen. Tegelijkertijd blijven de meldingsplicht en toezicht en handhaving onderdeel van het gemeentelijk takenpakket, maar zonder mogelijkheden voor het heffen van leges. Met de ODR worden nog nadere afspraken gemaakt, maar er wordt een nadelig structureel financieel effect van ongeveer € 30.000 verwacht. Verder wordt met de andere ketenpartners – zoals de GGD en de Veiligheidsregio - nog onderzocht wat het effect van de Omgevingswet is op hun rol en inzet.
In 2022 voert de minister samen met de koepels VNG, IPO en UvW een financiële evaluatie van de Omgevingswet uit. Daarbij worden de invoeringskosten (inclusief kosten vanwege uitstel) en de uitvoeringskosten in ogenschouw genomen. Hoewel de VNG inzet op financiële compensatie voor gemeenten, moet de evaluatie uitwijzen of deze er ook daadwerkelijk gaat komen. In 2017 maakten de minister en de koepels namelijk de afspraak dat iedere bestuurslaag de eigen kosten voor zijn rekening neemt.
Het kwantificeren en bepalen van de financiële impact van dit benoemde risico is nog niet in financiële zin uit te drukken. Daarom is hiervoor geen risicoprofiel opgenomen.
Het bovengenoemde risico heeft voor het jaar 2022 geen financiële impact gehad.