Toelichting op de balans

Onder de vlottende passiva zijn de netto schulden, met een rente typische looptijd korter dan één jaar en de overlopende passiva opgenomen.

De post vlottende passiva wordt onderscheiden in:

De kortlopende schulden per 31 december 2022, respectievelijk 31 december 2021 bestaan uit:

Onder de banksaldi zijn behalve de reguliere BNG bankrekeningen, in de cijfers per 31 december 2021, ook opgenomen de bedragen die verschuldigd zijn aan het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn) voor o.a. de duurzaamheidsleningen en leningen in het kader van Toekomst bestendig wonen. In de toelichting op de financiële vaste activa is dit reeds toegelicht.

De afdracht BTW betreft de afdracht BTW over het 4e kwartaal 2022 en de verschuldigde loonheffing betreft de afdracht over de maand december 2022.

Overlopende passiva

Onder de overlopende passiva zijn opgenomen verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen, met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume; de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren; en overige vooruit ontvangen bedragen die ten bate van volgende begrotingsjaren komen.

Nog te betalen bedragen
De nog te betalen bedragen aan het Rijk betreffen o.a. BBZ (Bijzondere Bijstand Zelfstandigen) € 304.000 en TOZO 110.000.

De nog te betalen bedragen betreft o.a. de over 2022 nog te betalen rente van opgenomen langlopende geldleningen, de zogenaamde transitorische rente ad € 111.000, diverse verplichtingen Jeugd/WMO ad € 184.000 en afrekening gemeente Buren uitvoering DVO € 158.000, terug te betalen SPUK ad. € 93.000, verplichtingen overeenkomsten initiatieven van derden € 215.000.

De doorschuif BTW van Werkzaak Rivierenland regio Rivierenland is eveneens onder de nog te betalen bedragen opgenomen voor een bedrag van € 113.000.  Verder nog facturen die betrekking hebben op het afgelopen boekjaar.

Vooruit ontvangen middelen overheden
De in de balans opgenomen van Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Opruimen Explosieven
In het verleden zijn er middelen ontvangen via het gemeentefonds voor de kosten rond het opsporen van conventionele explosieven uit de Tweede Wereldoorlog.

Deze middelen zijn bedoeld voor onderzoek naar en de ruiming van conventionele explosieven. Als bevoegd gezag in het kader van openbare orde en veiligheid, worden deze derdengelden ingezet waarvoor het is bedoeld.

Op 27 januari 2022 is door de gemeenteraad van Neder-Betuwe het Erfgoedbeleid vastgesteld. Hieruit vloeien nog een aantal werkzaamheden voort waarvoor middelen nodig zijn. In de begroting bij dit Erfgoedbeleid is een gedeelte van het budget derden gelden Explosieven ter dekking ingezet. Het gaat hierom een bedrag van € 85.000.

De resterende middelen zijn bedoeld voor het opstellen van een zogenaamd CE-beleid (Conventionele Explosievenbeleid). Dit zal onder meer gebruikt worden voor het actualiseren van de bodembelastingkaart.  

VVE gelden (onderwijsachterstandenbeleid)
Het landelijk beleid en daarmee de specifieke uitkering onderwijsachterstanden kent een periode van vier jaar. De looptijd van het huidige tijdvak van vier kalenderjaren eindigt per 31 december 2022. Niet bestede bedragen mogen jaarlijks ongelimiteerd gereserveerd worden binnen het genoemde tijdvak. De per 31 december 2022 opgebouwde reserve, uit de tijdens de looptijd ontvangen uitkeringen, wordt door het Rijk teruggevorderd met uitzondering van een bedrag ter hoogte van de helft van de uitkering ontvangen in het vierde jaar. Bedoeld bedrag kan binnen de wettelijke doelstellingen worden besteed in het volgende tijdvak van vier kalenderjaren.

Om aan het einde van de beleidsperiode niet onnodig veel middelen terug te hoeven betalen aan het Rijk hebben we in 2022 verschillende activiteiten, waaronder activiteiten uit eerdere jaren, gedekt vanuit het OAB budget. Hierdoor is er een vrijval middelen van € 215.712.

Sanering Geluid
Na de invoering van de Omgevingswet komen veel minder woningen in aanmerking voor geluid reducerende maatregelen dan in 2020 het geval is. Om te zorgen dat de woningen daarvoor straks nog in aanmerking komen, heeft de ODR een geluidsaneringsprogramma ingediend. Deze subsidieaanvraag is toegekend en zal door de ODR worden afgehandeld. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft hiervoor in 2020 een bedrag als subsidie toegekend van € 38.700. De Omgevingsdienst Rivierenland heeft een factuur ingediend van € 5.141. Hierdoor is er een vrijval van hetzelfde bedrag geboekt binnen de exploitatie.

Koplopertraject onafhankelijke cliëntondersteuning
De gemeente Neder-Betuwe is door het ministerie van VWS aangewezen als koplopergemeente voor de doorontwikkeling van de functie van cliëntondersteuning in het sociaal domein. Dit koplopertraject duurt 2 jaar en is in december 2020 van start gegaan. Er is € 252.000 toegekend en dit bedrag is in 2020 volledig gestort in deze post derden gelden.
De gelden die zijn ontvangen voor dit traject zijn bedoeld voor de volgende activiteiten:

• inzet van een projectleider;
• inzet van communicatiemiddelen en communicatieadvies;
• ontwikkeling van informele cliëntondersteuning;
• ontwikkeling van deskundigheidsbevordering bij de samenwerkende partijen;
• doorontwikkeling van de samenwerking met betrokken partijen.

Het afgelopen jaar zijn er uitgaven gedaan voor dit project voor een bedrag van € 61.793 en dit bedrag is dan ook ten gunste gebracht van de exploitatie 2022.

Gemeentelijke hulp gedupeerden toeslagenproblematiek
In 2020, 2021 en 2022 is een beschikking ontvangen van het Ministerie van Financiën, waarmee in totaal een voorschot van € 9.548 beschikbaar is gesteld. De regeling voorziet in het verstrekken van een specifieke uitkering aan gemeenten waarmee zij gedupeerden van de toeslagenaffaire kunnen ondersteunen en helpen. Doelgroep van de ondersteuning zijn alle gedupeerden die een gemeentelijk hulpverleningstraject willen volgen, waarvan de problematiek toegewezen kan worden aan de toeslagenproblematiek. De middelen kunnen tot en met jaar 2025 worden ingezet en de verantwoording vindt plaats middels de SISA-verantwoording die onderdeel is van de jaarstukken. In het afgelopen jaar is er een vrijval verwerkt van € 1.287.

TOZO Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers
De regeling heeft tot doel zelfstandigen die als gevolg van de coronacrisis in financiële problemen zijn geraakt, tijdelijk te ondersteunen ten einde daarmee de ergste noden van zelfstandigen te ledigen en hen in staat te stellen na de coronacrisis het bedrijf weer voort te zetten.

Gemeenten hebben een voorschot ontvangen op de kosten van het verstrekken van algemene bijstand en bijstand ter voorziening in de behoefte aan bedrijfskapitaal in het kader van de TOZO. Op basis van de gemeentelijke verantwoording via de Sisa wordt de hoogte van de vergoeding vastgesteld ter hoogte van 100% van de gemaakte kosten. Voor de vergoeding van de uitvoeringskosten geldt een vast bedrag per besluit op een aanvraag. De vergoeding wordt verrekend met de aan de gemeente verstrekte voorschotten. In het geval waar (zoals in Neder-Betuwe) de verstrekte voorschotten méér bedragen dan de vastgestelde vergoeding, volgt een terugvordering van het verschil. De omvang van de vergoeding wordt vastgesteld binnen een jaar na ontvangst van de gemeentelijke verantwoordingsinformatie.
Het afgelopen jaar is er een terugvordering van het Rijk geweest over de te hoge bevoorschotting over jaar 2021 van € 1.311.000.

SPUK Sportakkoord
Sinds 2020 heeft een onze gemeente een lokaal sport- en preventieakkoord (het Lokaal Akkoord Neder-Betuwe Bloeit!). Om uitvoering te geven aan dit akkoord ontvingen we van 2020 tot en met 2022 een Specifieke uitkering Sportakkoord. Vanwege de gevolgen van de coronamaatregelen op de lokale sport en de gezondheid van inwoners, was er in 2021 extra budget toegekend door het Rijk. Het restant dat hiervan overbleef in 2021, € 65.195 hebben we in 2022 kunnen besteden aan het lokaal sportakkoord en gezonde leefstijlinterventies als specifieke doelen. Daarnaast hebben we ook in 2022 naast de reguliere uitkering ad € 20.000 weer aanvullend budget toegekend gekregen. Dit omdat in het landelijk Coalitieakkoord extra middelen beschikbaar zijn gesteld voor sport- en beweegstimulering. De specifieke uitkering 2022 bedroeg zodoende € 37.717. Hiervan is € 15.028 besteed. De niet besteedde middelen ad. € 22.689 zijn gereserveerd.

Nationaal Programma Onderwijs
De middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs hebben tot doel om onderwijsvertragingen bij leerlingen als gevolg van de coronacrisis terug te dringen. Het gaat dan om zowel cognitieve als sociaal-emotionele, fysieke en executieve vaardigheden. Wij zetten de middelen in voor schoolmaatschappelijk werk, een jeugdconsulent onderwijs, bewegend leren en pilots jeugdhulp in de school. De gemeente ontvangt vanuit het Rijk € 556.695. De bestedingsperiode loopt tot 31 juli 2025. Niet bestede bedragen mogen jaarlijks ongelimiteerd gereserveerd worden binnen het genoemde tijdvak. Budget dat niet wordt uitgegeven binnen de bestedingsperiode, wordt teruggevorderd door het Rijk. Verantwoording vindt plaats middels de SISA-verantwoording die onderdeel is van de jaarstukken.

In 2022 is een bedrag van € 68.852 aan deze derden gelden toegevoegd.

Woonwagenstandplaatsen
In het gemeentelijk woonwagenbeleid is vastgelegd dat de gemeente voornemens is om standplaatsen toe te voegen. De gemeente wil een bestaande woonwagen locatie aan ’t Erf in Dodewaard uitbreiden met vier huurstandplaatsen. Ook is de gemeente van plan om een nieuwe woonwagen locatie met drie huur- en twee koopstandplaatsen te realiseren waarschijnlijk in het nieuwbouwplan Herenland West in Opheusden. Dit betekent het inrichten van het openbaar terrein en het aanleggen van zeven huurstandplaatsen. Vanuit de Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen heeft de gemeente in 2021 € 35.000 bijdrage ontvangen voor de realisatie van de huurstandplaatsen. De huurstandplaatsen dienen binnen vijf jaar gerealiseerd te zijn. In 2022 zijn er geen mutaties geweest.

SPUK Preventieakkoord
Sinds 2020 heeft een onze gemeente een lokaal sport- en preventieakkoord (het Lokaal Akkoord Neder-Betuwe Bloeit!). Om uitvoering te geven aan dit akkoord ontvangen we van 2020 tot en met 2023 een Specifieke uitkering Preventieakkoord. Naast de reguliere uitkering ad € 20.000 hebben we in 2022 aanvullend budget ad. € 2.447 toegekend gekregen. Dit omdat in het landelijk Coalitieakkoord extra middelen beschikbaar zijn gesteld voor gezondheid. Van de totale toegekende uitkering 2022 is € 2.300 besteed. De niet besteedde middelen ad. € 20.147 zijn gereserveerd.

Tijdelijke Onderwijshuisvesting
De Regeling specifieke uitkering tijdelijke onderwijshuisvesting ontheemden is gericht op het beschikbaar stellen van tijdelijke onderwijshuisvesting ten behoeve van leerplichtige ontheemde jongeren uit Oekraïne. De hoogte van de specifieke uitkering bedraagt ten hoogste € 90.000 per groep van vijftien leerplichtige ontheemde jongen in een gemeente. Het gaat hierbij alleen om kosten die daadwerkelijk gemaakt zijn of nog gemaakt gaan worden in de periode van 31 maart 2022 tot en met 31 juli 2023. In november 2022 is het aangevraagde uitkering van 100.000 euro toegewezen en deze wordt in twee termijnen uitbetaald. Alle uitgaven zullen gaan plaatsvinden in de eerste helft van 2023. De eerste termijn van € 50.000 is volledig gestort.

CTB-gelden
Van het Ministerie van Justitie en Veiligheid is een uitkering ad. € 94.184 ontvangen voor de naleving controle toegangsbewijzen.  De specifieke uitkering heeft tot doel het ondersteunen van de naleving van artikel 6.30 van de Tijdelijke regeling maatregelen covid-19. Dit betekent dat de bijdrage kan worden ingezet voor het ondersteunen van de controle op coronatoegangsbewijzen (CTB) en identiteitsdocumenten en, onder omstandigheden, de toegang te ontzeggen en deze controle te bevorderen, bij of nabij voorzieningen waarvoor het beschikken over een toegangsbewijs krachtens de Wet publieke gezondheid is voorgeschreven.

De niet besteedde middelen ad. € 69.000 zijn gereserveerd voor terugbetaling aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

Energiebesparende maatregelen
In 2022 heeft het Rijk middelen beschikbaar gesteld voor het nemen van energiebesparende maatregelen tegen energiearmoede. Hier is een aanpak op ontwikkeld om bij inwoners thuis advies te geven en kleinschalige energiebesparende maatregelen te nemen; het zogeheten FIX-project. De uitvoering ligt in de jaren 2022 en 2023 en de middelen moeten voor 31 december 2023 zijn besteed. Er geldt een terugbetalingsverplichting, vandaar dat de in 2022 ontvangen middelen worden toegevoegd aan derdengelden. Er is ultimo 2022 een bedrag gestort in deze derdengelden van € 339.739.

Inburgering
De gemeente heeft in 2022 via twee beschikkingen van het ministerie van Sociale Zaken middelen ontvangen voor inburgeringsvoorzieningen. In totaal gaat het om een voorschot van € 174.853. Er zijn echter nog geen facturen ingediend voor deze voorzieningen. Op grond van deze regelingen kunnen de middelen nog tot en met 2025 worden ingezet. Voor een deel van de middelen geldt en terugbetalingsverplichting, indien zij niet voor 2026 worden benut. De verantwoording vindt plaats middels de SISA-verantwoording die onderdeel is van de jaarstukken. Het volledige bedrag van € 174.853 is toegevoegd aan de derdengelden.

Regiodeal
Het afgelopen jaar hebben wij gewerkt aan de Regiodeal met als doel klimaatmaatregelen sneller uit te voeren in diverse woonwijken van de gemeente Neder-Betuwe. Door de subsidieverlener is er een voorschot verstrekt voor de te maken kosten. Niet alle werkzaamheden zijn in 2022 uitgevoerd en de resterende werkzaamheden worden in 2023 afgerond, sluitend bij de planning van de werkzaamheden. Een bedrag van € 6.822 wordt meegenomen naar jaar 2023.

Betuwelinie
Van de provincie Utrecht is een bijdrage ontvangen voor het project ‘Romeinse wachttoren’ van € 18.000. Deze gelden zijn geoormerkt door de provincie en daarom gereserveerd.
In 2022 is het Erfgoedbeleid door de raad vastgesteld (raadsbesluit 27-01-2022). Voor de financiering van incidentele erfgoedkosten zijn de resterende middelen van de Betuwelinie ingezet.

Impuls Biodiversiteit
Hiervoor zijn in het verleden middelen ontvangen. Deze gelden zijn bestemd voor de uitvoering van het plan Impuls Biodiversiteit, waaronder de aanleg van drie klompenpaden en landschappelijke inrichting plannetjes. Dit project liep door tot in het jaar 2022. Door de coronapandemie zijn niet alle projecten op tijd gerealiseerd. De provincie Gelderland heeft uitstel verleend tot juli 2023. In het afgelopen jaren is er € 7.000 ten laste van de exploitatie gebracht i.v.m. uitgevoerde werkzaamheden voor dit project.

Polsestraat
In 2019 is er een voorschotbedrag ontvangen van € 140.000 van de Provincie Gelderland voor de aanpak van de overweg aan de Polsestraat te Opheusden. De aanpak van de overweg heeft vertraging opgelopen wegens het instellen van een beroep bij de rechtbank.

De rechtbank in januari 2022 het beroep ongegrond verklaard en hierdoor zijn de werkzaamheden in 2022 gerealiseerd. De ontvangen bijdrage van de provincie Gelderland is dan ook volledig ingezet ter dekking van de uitgaven voor de aanpak van de spoorweg.

Landschap Schatkist
In 2020 is er van de Provincie Gelderland € 16.125 ontvangen voor het versterken van het vrijwilligersnetwerk in het landschap, ontwikkeling van een dijkenpad (Klompenpad XL) dat de diverse klompenpaden in onze gemeente aan elkaar koppelt, het opwaarderen van circa 22 wielen/kolken en het realiseren van een fietsroute langs de wielen/kolken. Dit project loopt door tot in het jaar 2024. We ontvangen gedurende de looptijd van het project jaarlijks € 16.125 aan subsidie. De ontvangst over 2022 is toegevoegd aan deze post van derdengelden.

Subsidie Verkeer en vervoer
In jaar 2021 is er een bedrag van € 256.000 gestort voor subsidie die is ontvangen van Provincie Gelderland voor de overstappunten c.q. stationspleinen Kesteren en Opheusden. In het afgelopen jaar zijn er voor het Stationsgebied investeringen gedaan en het bedrag dat in 2021 is gestort is verantwoord bij de betreffende investering in jaar 2022.

Ultimo 2022 is er een bedrag ontvangen van € 141.826 van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze ontvangst kan ingezet worden tot en met 31 december 2027 voor stimulering verkeersveiligheidsmaatregelen. Aangezien hiervoor in jaar 2022 nog geen uitgaven zijn geweest is het bedrag volledig gestort.